А.С.Пушкин "ПОДРАЖАНИЕ КОРАНУ" Часть 2 VI

Не даром вы приснились мне
В бою с обритыми главами,
С окровавленными мечами,
Во рвах, на башне, на стене.

Внемлите радостному кличу,
О дети пламенных пустынь!
Ведите в плен младых рабынь,
Делите бранную добычу!

Вы победили: слава вам,
А малодушным посмеянье!
Они на бранное призванье
Не шли, не веря дивным снам.

Прельстясь добычей боевою,
Теперь в раскаянье своем
Рекут: возьмите нас с собою;
Но вы скажите: не возьмем.

Блаженны падшие в сраженье:
Теперь они вошли в эдем
И потонули в наслажденьи,
Не отравляемом ничем.

VII

Восстань, боязливый:
В пещере твоей
Святая лампада
До утра горит.
Сердечной молитвой,
Пророк, удали
Печальные мысли,
Лукавые сны!
До утра молитву
Смиренно твори;
Небесную книгу
До утра читай!
VIII

Торгуя совестью пред бледной нищетою,
Не сыпь своих даров расчетливой рукою:
Щедрота полная угодна небесам.
В день грозного суда, подобно ниве тучной,
О сеятель благополучный!
Сторицею воздаст она твоим трудам.

Но если, пожалев трудов земных стяжанья,
Вручая нищему скупое подаянье,
Сжимаешь ты свою завистливую длань, —
Знай: все твои дары, подобно горсти пыльной,
Что с камня моет дождь обильный,
Исчезнут — господом отверженная дань.

IX

И путник усталый на бога роптал:
Он жаждой томился и тени алкал.
В пустыне блуждая три дня и три ночи,
И зноем и пылью тягчимые очи
С тоской безнадежной водил он вокруг,
И кладез под пальмою видит он вдруг.

И к пальме пустынной он бег устремил,
И жадно холодной струей освежил
Горевшие тяжко язык и зеницы,
И лег, и заснул он близ верной ослицы —
И многие годы над ним протекли
По воле владыки небес и земли.

Настал пробужденья для путника час;
Встает он и слышит неведомый глас:
«Давно ли в пустыне заснул ты глубоко?»
И он отвечает: уж солнце высоко
На утреннем небе сияло вчера;
С утра я глубоко проспал до утра.

Но голос: «О путник, ты долее спал;
Взгляни: лег ты молод, а старцем восстал;
Уж пальма истлела, а кладез холодный
Иссяк и засохнул в пустыне безводной,
Давно занесенный песками степей;
И кости белеют ослицы твоей».

И горем объятый мгновенный старик,
Рыдая, дрожащей главою поник...
И чудо в пустыне тогда совершилось:
Минувшее в новой красе оживилось;
Вновь зыблется пальма тенистой главой;
Вновь кладез наполнен прохладой и мглой.

И ветхие кости ослицы встают,
И телом оделись, и рев издают;
И чувствует путник и силу, и радость;
В крови заиграла воскресшая младость;
Святые восторги наполнили грудь:
И с богом он дале пускается в путь.

Ҳукми лаънат дар мазҳаби Аҳли Суннат ва Ҷамоъат

Абуҳурайра (р) аз Расули акрам (с) ривоят намудааст ки он ҳазрат чунин фармуданд: «Нохушоянд аст, бандаи ростин ё ростманишро, ки лаънаткунанда бошад». (Ин ҳадис ба ривояти Муслим аст.)Зайд, ибни Аслам аз Абдулмалик ибни Марвон шунидааст, ки гуфт: «Фиристода шуда буд, модари Дардо (модари яке аз саҳобагони гиромиқадр, Абудардо ва яке аз муҳаддасони машҳури ислом) ба назди ман, то бирасонад он чи ки пешаш буд» (аз суханони ҳазрати Муҳаммад (с), пас аз он, ки буданд пеши мо чанде ва чун дар яке аз шабҳои ҳузури он модар, Абдулмалик ибни Марвон (халифаи Уммавӣ) ходимашро хост, вале ходим хоҳиши халифаро дарҳол ба ҷо наовард (ва халифа бошад), ўро лаънат кард. Вақте ки субҳ шуд, саҳобаи гиромиқадр, модари Дардо ба халифа хитоб карда гуфт:«Шунидам, ки шаб ходиматро лаънат кардӣ?», идома дод Умми Дардо, ки (писараш) мегуфт: «Шунидам аз расули акрам(с), ки чунин фармуданд: Ҳаргиз лаънаткунандагон намебошанд шафоъатшаванда ва на шоҳид дар рўзи қиёмат» (Ин ҳадис ба ривояти Муслим аст).Аз Абуҳурайра (р) ривоят аст, ки гуфт:Гуфтанд: «Саҳобагон! Эй паёмбар (с) дуъое бикун кофиронро». Он ҳазрат гуфтанд: «Ман фиристода нашудаам лаънаткунанда, балки фиристода шудаам раҳмат (бар уммат)». (Ин ҳадис ба ривояти Муслим аст).Аз Собит бинни Заҳҳок ривоят аст, ки ҳазрати паёмбар (с) фармуданд: «Лаънат бар мўъмин мисли куштани он аст».Ин ҳадис ривоят аз Шайхайн (Имом Бухорӣ ва Муслим).Ибни Масъуд (р) мефармояд, ки расули акрам(с) фармуданд: «Мусалмон таънакунанда ва лаънаткунанда намебошад ва намебошад фаҳшгўянда ва на гўяндаи суханони беҳуда».Ин ҳадисро Бухорӣ Аҳмад ва дигарон ривоят кардаанд.Ҳазрати Самура ибни Ҷундуб аз Ҳазрати Муҳаммад (с) ривоят мекунад, ки фармуданд: «Ҳаргиз накунед лаънат касеро, ба лаънати Худо ва на ба ғазабаш ва на ба оташ ».(Ин ҳадис ривоят аст аз Аҳмад ва Абудовуди Тирмизӣ ва Ҳоким.)Ба таҳқиқ дар Қуръон ва дар аҳодиси набавӣ дар хусуси ҳаром будани дашном, фаҳш ва суханони беҳуда далелҳо зиёданд ва аз ҷумла дар мавриди лаънат ва фарқияти он байни кофирон ва мусалмонон низ бо далелҳои қотеъ аз шаръ ва суханони уламои дин вуҷуд дорад.СУХАНИ ХУДО: «Ҳар оина онон, ки кофир шудаанд ва мурдаанд дар ҳоли кофир будан, он гурўҳ бар эшон аст, лаънати Худо ва фариштагон ва мардумон ҳама якҷо».(Сураи Бақара, ояти 161).Дар тафсири ин ояи карима ибни Касир (р) мефармояд(1/190-191):Фасл: «Албатта нест хилоф, дар ҷоиз будани лаънати куффор (кофирон), ба таҳқиқ буданд, ҳазрати Умар ибни Хаттоб (р) ва ё пас аз он ҳазрат уламо, саҳобагон ва ё пешвоёни дин, ки лаънат мекарданд кофиронро дар дуъоҳои қунуташон ва ё хутбаҳояшон ва ё дар дигар маросимҳояшон. Вале дар хусуси кофирони муайян (оддӣ ё кофироне, ки куфр ба онон аз падарҳояшон мондааст вале худ чизе намедонанд), як тоифа аз уламои дин ба ин назаранд, ки лаънат кардани онон низ ҷоиз нест, зеро мо намедонем, ки оқибаташон чӣ мешавад (яъне,, имкони мусалмон шуданашон дар оянда вуҷуд дорад)».Ва тоифаи дигаре аз уламо гуфтаанд: «Ҷоиз аст лаънат кардани ашхоси зубда ва барҷастаи кофирон (зеро куфр ва зиддияташон ба дин) муайян аст, ба мисли Абуҷаҳл, Абдуллоҳ ибни Убай (раиси мунофиқони Мадина) Чингиз ва ононе,ки куфраон ошкор буд ва то марг бар зидди ислом мубориза карданд то ибрате барои ояндагон бошанд».Имом Қуртубӣ (р) дар тафсири ҳамон ояи боло мефармояд(2/127-128):«Дар лаънати кофирон ҳеҷ хилофе дар умум ғайри муайян вуҷуд надорад. Аз онон, ки Молик аз Довуд бини Ҳусайн ривоят мекунад ва ў аз Аъраҷ шунидааст, ки мегуфт: «Ман медидам мардумонро, ки лаънат мекарданд кофиронро дар рамазон». Уламои мо гуфтаанд:«Баробар аст, ки бошанд онҳо аҳли зимма ё на. Албатта ин воҷиб нест, вале ў (яъне, лаънат) мубоҳ аст, ки бигӯй аз барои шахсе, ки анҷом диҳад коре бар зидди ҳақ ва ё изҳор кунад душманиашрро бар зидди дин ва ё аҳли он (диндорон ё олимони он). Ва инчунин ҳар шахсе, ки ошкорро анҷом диҳад, гуноҳонро ба мисли хўрдани шароб ва хўрдани суд. Заноне, ки монанд кунанд худро ба мардон ва мардоне, ки монанд кунанд худро ба занон ва дигар гуноҳони кабира, ки ворид шудаанд дар ҳадисҳои лаънат. Албатта нест лаънати кофир сарзаниш, аз сабаби кофир буданаш, балки он ҷазои изҳор намудани куфраш аст, магар ки, сазовори лаънат нест кофири мурда ё девона».Бархе аз олимон дар ин хусус ба ин назаранд:«Ҳеҷ суде надорад лаънат кардани кофире, ки ў девона аст ё мурда бошад, на ба тариқи ҷазо ва на ба тариқи сарзаниш, зеро ба он ҳеҷ таъсире надорад».Ба дурустӣ, ки шахсе ба сарзаниш аз лаънат ва гуфтани он одат пайдо кунад, ў сазовори ин сифоти хуб намегардад, зеро лаънат дуъоест, ки хоста мешавад ба гуфтани он шахси муқобилро дурӣ аз раҳмати Худо ва албатта истифода бурдани ин калима дар шаъни як мусалмон намезебад ва истифодаи он аз ахлоқи мусалмон нест. Он тоифае, ки васф кардааст Худованд эшонро дар байни худ ба раҳмату меҳрабонӣ ва дастгирӣ кардани якдигарро ба корҳои некў ва растагорӣ (ва хуб мешуд, барои бародари мусалмонамон, ки агар муртакиби ҳар гуноҳе шавад, ки ба мо хуш наояд, барои он аз Худованд талаби ҳидояташро кунем ва бо ў худро тавре вонамуд кунем, ки аз он кирдори бади худ тавба кунад ва аз он гуноҳ даст кашад), ки дар ҳоле ки гардонидааст Худованд эшонро, мисли як бунёди устувор, ки мустаҳкам мегардонад, яке дигареро ва ё мисли як ҷасад. Бе шак мўъмин дўст медорад, барои бародараш он чиро, ки дўст медорад барои худаш. Пас чӣ гуна аст, шахсе, ки бихоҳад барои бародари мусалмонаш лаънатро ва дар ҳоле ки ин калима хостори дурӣ аз раҳмати Худованд аст ва ў дар марҳалаи охирини қатъ кардани утуфат ва рўйгардонист ва ин (лаънат) он марҳалаи охиринест, ки мерасонад мусалмонро ба кофир шудан ё ба худ мехонандаш.Ва инчунин аст дар ҳадиси саҳиҳе омадааст: «Лаънат кардани мусалмон, мисли куштани мусалмон аст».Таъбири ин ҳадис чунин аст, ки кушанда маҳрум месозад кушташударо аз неъматҳои ин дунё вале лаънат маҳрум месозад мусалмонро аз неъматҳои охират ва раҳмати Худо.Мегуянд: «Лаънати мўъмин, мисли куштанаш аст дар гуноҳ, вале ин дар асл аз он ҳам бадтар аст, ки ифодагари абадият ва азалият аст».Иншаоллоҳ кушиш менамоям бархе аз ононе,ки Расули акрам (с) онҳоро лаънат намудааст бароятон пешкаш намоям Дар охир, аз Худованди мутаъол таманнои онро дорам,ки моро на аҳли лаънат шудагон ва на аз аҳли лаънат кунандагон гардонад ва аз ин калима моро дӯр нигоҳ дорад. ОМИН.

Cе суоли биҳиштӣ аз Қуръон

      Ҳама афроди бо имон бояд дар ҳама чиз ва дар ҳама ҳол олӣ бошад, ҳатто дар таманнои биҳишт ба мароҳили пойинтар қаноат накунад, ҳар чанд мароҳили пойинтар ҳам ғарқи неъмат аст.
     Ҳам аз оёти Қуръон ва ҳам аз ривоёт ба хуби истифода мешавад, кибиҳишт дарҳое дорад, вале ин теъдоди дарҳо на ба хотири он аст, ки иддаи воридшавандагон ба биҳишт онгунаанд, ки агар бихоҳанд аз як дар ворид шаванд, тавлиди заҳмат мекунад ва на аз ҷиҳати он аст,як навъ тафовути гуруҳе ва табақоте вуҷуд дорад, ки ҳар гуруҳе вазифадоранд аз як дар ворид шаванд ва на барои наздикӣва дурии роҳ аст ва на ба хотири зебойи ва гуногунӣ ва на ба хотири зиёдии дарҳо!
     Усулан дарҳои биҳишт, ҳамонанди дарҳои дунё, ки дар дохили боғҳо, қасрҳо ва хонаҳо мегузоранд нест, балки ин дарҳо ишора ба аъмол ва корҳое аст, ки сабаби вуруд ба биҳишт мешаванд. Дар порае аз ахбор мехонем, биҳишт дарҳое бо номҳои мухталиф дорад, аз ҷумла даре дорад, ба унвони«Боб-ул-муҷоҳиддин»(дари муҷоҳиддон) номида мешавад ва муҷоҳидони мусаллаҳ ба ҳамон силоҳе, ки бо он ҷиҳод кардаанд, аз он дар вориди биҳишт мешаванд ва фариштагон ба онҳо хушомад мегўянд.
     Дар ривоят мехонем: бидонед, ки биҳишт ҳашт дар дорад, ки масоҳати ҳар даре аз онҳоба андозаи чиҳил сола роҳ аст.
      Ин худ нишон медиҳад, ки «дар» дар ин гуна мавридҳо , мафҳуми васеътар аз он чӣ дар таъбироти рўзона гуфта мешавад, дорад.Ва ҷолиб ин аст, ки дар Қуръон мехонем: «Ҷаҳаннам ҳафт дардорад».(Сураи Ҳиҷр, ояти 44)
     Тибқи ривоят биҳишт дорои «ҳашт»дар аст. Ишора ба инки тарафи дарёфт ба саодати биҳишти ҷовидон, аз тарафи дарёфт ба ҷаҳаннам бештар аст ва раҳмати Худованд бар ғазаби Ў пеши мегирад.

    Манзур аз «Ҷаннат-ул маъво» чист?

      Ҷаннат-ул-маъво, ба маънои биҳиште аст, ки маҳалли сукунат аст. Ва ин кадом биҳиште аст? Дар миёни муфассирон гуфтугўаст, баъзе онро ҳамон «биҳишти ҷовидон» медонанд, ки дар интизори тамоми аҳли имон ва парҳезкорон аст ва махалли онро дар осмон ва ояти 19-ўми сураи «Саҷда»-ро шоҳид бар он мегиранд: «Барои муъминони солеҳ-ул-аъмол боғҳои биҳиште астдар он сокин мешаванд ва ин василаи пазиройи аз онҳост, дар муқобили аъмоле, ки анҷом медоданд»; чаро ки ин оя ба ҳамроҳи ояти баъд аз он, мусаламан аз биҳишти ҷовидон сухан мегўяд. Худованд дар ҷойи дигар мефармояд: «Барои рафтан ба сўйи мағфирати Парвардигор ва биҳиште, ки вусъати он осмонҳо ва замин аст, бар як дигар пешӣ гиред». (Сураи Оли Имрон, ояти 133)
      Баъзе ин маъниро баъид шумурдаанд, зеро зоҳири ояи мавриди баҳс нишон медиҳад, ки «Ҷаннат-ул-маъво» дар осмон ва ғайр аз биҳишти ҷовидон аст, ки вусъати он ба андозаи тамоми осмонҳо ва замин мебошад. Гоҳе онро ба ҷойгоҳи махсусе аз биҳишттафсир кардаанд, ки дар канори «Сидрат-ул-мунтаҳо» ва маҳалли хосон ва мухлисон аст. Ва гоҳе гуфтаанд ба маънии биҳишти барзахи аст, ки арвоҳи шуҳадо ва муъминон, муваққатан ба ончо мераванд.
     Тафсири охир, аз ҳама муносибтар ба назар мерасад ва аз умуре, ки ба равшанӣбар он гувоҳӣмедиҳад, ин аст ки дар бисёре аз ривояти шаби «Меъроҷ» омадааст: Паёмбар салаллоҳ алайҳи вассалам иддаеро дар ин биҳиштимуттанаъим дид, дар ҳоле ки медонем ҳеҷкас дар биҳишти ҷовидон қабл аз рўзи қиёмат ворид намешавад, зеро ояти Қуръон ба хубидалолат дорад, ки парҳезкорон дар қиёмат, баъд аз ҳисобу китоб вориди биҳишт мешаванд, на билофосила баъд аз марг ва арвоҳи шуҳадо низ дар биҳишти барзахи қарор доранд, зеро онҳо низ қабл қиёми қиёмат вориди биҳиштӣҷовидон намешаванд.

                Фирдавс бартарин манзилгоҳи биҳиштиён

     Фирдавс,бартарин ҷойгоҳи биҳишт аст ва дар оёти Қуръон омада, ки Фирдавс манзилгоҳи афроди бо имон ва соҳибони аъмоли солеҳ аст.
       Худованд дар Қуръони карим мефармояд: «Касоне ки имон овардаанд ва амали солеҳ анҷом додаанд, боғҳои Фирдавс манзилгоҳашон аст». (Сураи Каҳф, ояти 108)
      Ба ҳар фарде, ки имон ва амали солеҳдорад, ишора намекунад, балки дараҷаи волое аз назари имон ва амали солеҳро меъёр барои дохил дар Фирдавс қарор додааст, ҳар чанд зоҳири оя мутлақ аст, аммо таваҷҷуҳ ба мафҳуми «Фирдавс» онро муфид мекунад.
      Дар сураи «Муъминун» сифоти ворисони Фирдавсро баён мекунад. Ҳадди аълое аз сифоти муъминонро зикр карда, ки дар ҳама афрод вуҷуд надорад ва ин худ наздик бар ин аст, ки: сокинони Фирдавс бояд дорои сифоти бартар, илова бар имон ва амали солеҳбошанд.
       Ва низ ҳамин далелро дар ҳадиси Паёмбар салаллоҳ алайҳи вассалам мехоне, ки мефармояд: «Ҳар вақт аз Худо тақозои биҳиштро мекунед, махсусан тақозои Фирдавс кунед, ки ҷомеътарин ва комилтарин манзилгоҳи биҳишт аст».
     Бадеҳи аст, касе ки чунин тақозоеаз Худо мекунад гўёбояд худро барои расидан ба чунин мақоме омода кунад, гўёбояд ҳадди аксар талошвакушишробарои касби бартарин сифоти инсонӣва анҷоми солеҳтарин аъмол ба харҷдиҳад. Бинобарин инҳо, ки мегўянд: Худо кунад мо ба биҳишт роҳ биёбем, ҳар чанд дар пойинтарин мароҳили он бошем, афроде ҳастанд, ки аз ҳиммати волои муъминони ростин баҳраи кофӣ надоранд.

                                                                        Таҳияи Назифаи Мўсо